خواستگاری چیست؟
اولین مرحله ی نامزدی و ازدواج ، خواستگاری است. همه ما درک روشن و واضحی از چیستی و چگونگی خواستگاری داریم . خواستگاری یعنی تقاضای ازدواج مرد از زن.
خواستگاری همان فرایند پیشنهاد ازدواج به دیگری است به شرطی که مانعی قانونی برای ازدواج با طرف مقابل وجود نداشته باشد.
در اصطلاح فقه و کتب فقهی، به خواستگاری «خِطبه» گفته می شود.
در جامعه ما درخواست ازدواج و خواستگاری معمولا از طرف مرد آغاز می‌شود اما اگر زن از مردی خواستگاری کند اگرچه برخلاف عرف و عادت است اما از ماده 1034 قانون مدنی این چنین به دست می آید که خواستگاری زن از مرد به هیچ عنوان ممنوع نیست و از نظر شرع نیر بلا اشکال است .
اما با توجه به خصوصیات و ویژگی های باطنی زن توصیه شده که پیشنهاد ازدواج و خواستگاری از سوی مرد مطرح شود.
موانع قانونی خواستگاری:
-
خواستگاری از زن شوهر دار
تقاضای ازدواج از زن شوهردار حرام است.اما خواستگاری از نامزد شخص دیگر از حیث قانون مدنی ایران جایز و بلااشکال است اما از نظر برخی فقها این امر حرام است. اما با فرض حرام بودن این امر اگر شخصی از نامزد فرد دیگری خواستگاری کند و این خواستگاری منجر به عقد نکاج شود عقد صحیح است و باطل نخواهد بود.
-
خواستگاری مردی که چهار زن دائمی دارد.
از نظر قانون و شرع خواستگاری مردی که چهار زن عقد دائمی دارد برای بار پنجم ممنوع است.
-
اگر زن در عده وفات یا عده رجعیه باشد.
عده مدت زمانی است که در طی آن، زنی که عقد ازدواجش برهم‌خورده، نمی‌تواند ازدواج مجدد داشته باشد و در طی آن مدت ازدواج وی باطل است. عده در قانون، دارای اقسامی است که هر کدام از آنها مدت خاص خود را دارد.
-
مطلقه بودن به سه طلاق
زنی که سه مرتبه متوالی زن یک نفر بوده و طلاق گرفته است ازدواج دوباره او با همان مرد بر او حرام شده است.
-
کفر
براساس قانون مدنی ایران ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان ممنوع است و در صورت ازدواج، نکاح آنها باطل خواهد بود. همچنین مرد نمی تواند از زن کافر خواستگاری کند.
-
لعان
لعان زمانی تحقق پیدا می کند که مرد به زن نسبت زنا دهد و یا فرزندی را که زن به دنیا آورده است از خود نفی کند.
نامزدی و مسائل مربوط به آن
خواستگاری مرحله اول نامزدی است و نامزدی مرحله اول نکاح و محرمیت زوجین با هدف آشنایی طرفین برای ادامه زندگی است.
به عبارت دیگر نامزدی یا وعده ازدواج، قراردادی است که بین دو نفر (مرد و زن)، به منظور ازدواج در آینده، منعقد می شود.
یکی از مهمترین وقایع دوران نامزدی برهم خوردن قرار ازدواج است که براساس ماده ماده ۱۰۳۵قانون مدنی در دوران نامزدی پرداخت مهریه از زن نفی خواهد شد .
اما با این حال ، در صورتی که یکی از نامزدها در به هم زدن نامزدی مقصر باشد ، طرف مقابل می تواند مطالبه خسارت کند .
وعده ازدواج ایجاد علقه زوجیت نمی‌‌کند اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده پرداخته شده باشد بنابراین هر یک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده می‌‌تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی‌تواند به هیچ وجه او را مجبور به ازدواج کرده یا از جهت صرف امتناع از وصلت مطالبه خسارتی نماید.
در صورت برهم خوردن نامزدی براساس ماده 1037 قانون مدنی هدایایی که در این دوران بین دو طرف رد و بدل شده با شرایطی قابل پس گرفتن خواهد بود.
شرایط پس گرفتن هدایای دوران نامزدی:
- وصلت به هم خورده باشد و بنا نباشد ازدواج صورت گیرد. در این صورت هدایایی که هر یک از طرفین به دیگری یا خانواده ی دیگری داده باشد قابل مطالبه و پس گرفتن نخواهد بود.
- این هدایا به منظور وصلت طرفین و نه به انگیزه و با هدف دیگری تقدیم شده باشد.
- درصورتی که عین هدایا موجود باشد عین قابل پس گرفتن است اما اگر اصل یا مشابه آن موجود نباشد صرفاً قیمت هدایا قابل مطالبه و استرداد خواهد بود که عادتاً نگاه داشته می‌شود. بر این اساس هدایایی مصرف شدنی که با مصرف عین آن از بین می‌رود از شمول این بند خارج است. هدایا از نوع لباس و عطر از این گونه‌اند.
- قیمت هدایای نگه‌داشتنی که تلف شده‌اند در صورتی قابل پس گرفتن است که بدون تقصیر هدیه گیرنده تلف نشده باشد.
- به هم خوردن وصلت به دلیل فوت یکی از طرفین نباشد.
هر یک از نامزدها می تواند در صورت بهم خوردن وصلت منظور هدایائی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور داده است مطالبه کند اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایائی خواهد بود که عادتا نگاه داشته می‌شود مگر اینکه آن هدایا بدون تقصیر طرف دیگر تلف شده باشد.
وعده نکاح و ازدواج باعث به وجود آمدن محرمیت زوجین و ایجاد رابطه زناشوئی نمی شود؛ بنابراین رابطه جنسی دختر و پسر در دوران نامزدی نامشروع خواهد بود و اگر فرزندی به وجود آید از نظر قانون و شرع، طفل نامشروع و طبیعی است هرچند که نامزدی نیز منتهی به ازدواج آن دو شود.
