امروزه با گسترش و پیشرفت علم و فنانوری همگی ما با مفاهیم فضای مجازی و اسکرین شات آشنا هستیم و خیلی اوقات پیش اومده که برای اثبات موضوعی از صفحه گوشی یا رایانه خود و با صفحه چت خود با دیگران اسکرین شات گرفتیم … اما الان می خواهیم بدانیم آیا اسکرین شات جرم است؟ آیا در دادگاه به عنوان مدرک قابل قبول است؟
در قانون ایران ما ماده مشخصی برای اسکرین شات نداریم و قضات مراجع قضایی برای صدور حکم در این باره به موارد مشابه در قانون مراجعه می کنند.
براساس ماده 745 قانون مجازات اسلامی اگر شخصی به صورت نامشروع و غیر قانونی و بدون رضایت فرد مقابل و با هدف تهدید ، هتک حرمت و یا بی حرمتی مورد استفاده قرار بگیرد جرم شناخته و مورد تعقیب و مجازات قرار می گیرد.
هرکس به وسیله سامانههای رایانهای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون(۵.۰۰۰.۰۰۰)ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰)ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
بنابراین افشای اطلاعات افراد و انتشار اسکرین شات به صورت عمومی و بدون اجازه افراد بر اساس ماده فوق جرم شناخته می شود و براساس ماده 16 قانون جرایم رایانه ای تفاوتی ندارد که این افشای اطلاعات توسط چه شخصی صورت گرفته در هر صورت جرم است و مجازات دارد.
قانون گذار در مواد 668-669 قانون مجازات اسلامی جرم تهدید را جرم انگاری کرده یعنی برای آن مجازات تعیین کرده حال ممکن است گاهی تهدید از طریق فضای مجازی صورت بگیرد.
مطابق ماده 669 قانون مجازات اسلامی تهدید یک جرم کیفری انی است یعنی همین که شخصی به لفظ شما را مورد تهدید (مثل تهدید به مرگ ، تهدید به هتک حرمت ، تهدید به افشای اطلاعات خصوصی و ….) قرار دهد، حتی اگر شخص به تهدید خود عمل نکند مرتکب جرم تهدید شده و می توان در مراجع قضایی از وی شکایت کرد.
به منظور شکایت از فردی که شما را مورد تهدید افشای اطلاعات خصوصی شما قرار داده می توانید با مراجعه به دادسرای جرائم رایانه ای و یا مراجعه انتظامی از وی شکایت کنید.
قانون مجازات اسلامی در ماده 744 و 745 برای افرادی که بدون اجازه به افشا و انتشار اسرار و اطلاعات خصوصی دیگران می پردازند مجازات سنگینی را در نظر گرفته .
هرکس به وسیله سامانههای رایانهای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون(۵.۰۰۰.۰۰۰)ریال تا چهل میلیون (۴۰.۰۰۰.۰۰۰)ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. تبصره ـ چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتکب به حداکثر هر دو مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
در صورتی که فرد بدون اجازه دیگری به انتشار اطلاعات خصوصی شخص به صورت متنی ، تصویری و یا صوتی بپردازد به جزای تا دو سال حبس و جزای نقدی محکوم می گردد.
حال اگر شخص ضمن افشای اطلاعات در آنها تغییر و یا تحریفی ایجاد کند به حبس تا دوسال و یا جزای نقدی محکوم می شود.
درصورتی که تغییر و تحریف فرد به صورت قبیح و ناپسند باشد مرتکب به هر دوی مجازات ها یعنی هم حبس و هم جزای نقدی گرفتار خواهد شد.
اسکرین شات به عنوان مدرک قابل قبول است؟
اسناد و ادله اثبات دعوی ممکن است به صورت داده‌پیام بوده و در هیچ محکمه یا اداره دولتی نمی‌توان بر اساس قواعد ادله موجود، ارزش اثباتی «داده‌پیام» را صرفا به دلیل شکل و قالب آن رد کرد.
ماده 12 قانون تجارت الکترونیک
براساس قانون تجارت الکترونیک ماده 12 داده پیام که شامل پیام های متنی نیز می شود و اسکرین شات به عنوان اسناد و مدارک دعوا قابل قبول است.
بنابراین ممکن است با استناد به اسکرین شاد جرمی اثبات و متکب توسط قانون مجازات شود و همچنین ممکن است فرد با اتکا به اسکرین شات در دادگاه طرح شکایت و یا دعوا کند.
برخی از جرائم مثل تهدید، افترا و توهین و …. ممکن است در فضای مجازی صورت بگیرد ، در این موارد اسکرین شات به عنوان دلیل و مدرک از فرد پذیرفته می شود و امکان اثبات جرم ممکن است.
تمامی پیام ها در فضای مجازی از قبیل ایمیل ها، صدا های ضبط شده، پیامک ها و تصاویر ارسال شده در تلگرام، واتساپ،و …. به عنوان دلیل از اشخاص پذیرفته می شود و دادگاه ضمن بررسی صحت مدارک و اسناد توسط کارشناسان متخصص این حوزه در صورت تأیید مدارک اقدام به صدور حکم مقتضی می نماید.
در برخی مواقع در فضای مجازی ممکن است فردی به دیگری اتهاماتی را وارد کند و شخصی که مورد اتهام و توهین قرار گرفته از پیام های وی اقدام به گرفتن اسکرین شات کند اما طرف مقابل اکانت خود را حذف کند . در این صورت از پلیس فتا کمک میگیریم و آنها پس از طرح شکایت شما با امکان ردیابی ای دی مورد نظر به این مسئله کمک می کنند.
اسکرین شات جعلی:
یا گاهی اوقات ممکن است فرد ادعای جعلی بودن اسکرین شات را داشته باشد در این صورت دادگاه با ارجاع امر به کارشناسی و بررسی مدارک توسط کارشناسان متخصص در حوزه فناوری و با کمک پلیس فتا این ادعا اثبات یا رد می شود.
درصورتی که درباره این موضوع به اطلاعات بیشتری احتیاج دارید با شماره 07733127000 تماس بگیرید و یا در بخش دیدگاه سوال خود را مطرح کنید تا در اسرع وقت به شما پاسخ صحیح را ارائه دهیم.
